Opgroeien in een wereld vol beeldbuizen

Nieuwsbrief
TV-geweld
2000 nr. 2

naar hoofdmenu naar inhoudsopgave info over de werkgroep naar reactieformulier

De tv brengt de hele wereld in de huiskamer. Dat is een zegen én een ramp. Want willen we die wereld wel binnen onze muren halen, compleet met alle narigheid die zich daar afspeelt: oorlog, geweld, moord, natuurrampen en een overdaad aan seks?

Zelf worden we er soms beroerd van, maar wat gaat er door een kind heen als het verhalen over kindermoorden ziet? Wat denkt een kleuter als hij dagelijks beelden voorbij ziet komen van een leeftijdgenootje in Zuid-Amerika, dat langzaam maar zeker verdwijnt in een modderpoel? (...)

Elke dag zitten jonge kinderen uren voor de tv. Het is nu eenmaal een geweldig zoethoudertje. Maar regelmatig duikt de vraag op of het wel verantwoord is, elke dag uren buizen. Want waar kijken kinderen naar? Naar 'Sesamstraat' of 'Teletubbies', een tekenfilm of Jerry Springer? Kan al dat tv kijken geen kwaad?

Over die vraag raken wetenschappers niet uitgepraat. Zo'n tweeduizend onderzoeken zijn er al aan het onderwerp gewijd. De ene onderzoeker meent dat kinderen hun agressie juist kwijt raken door naar gewelddadige films te kijken. Anderen zijn ervan overtuigd dat jonge kinderen bang worden van de beelden die ze tot zich nemen. Zo had een kind maandenlang nachtmerries nadat het een vooraankondiging van 'Jaws' had gezien. De Stichting Lezen, de KRO, de Openbare Bibliotheken, J/M en uitgeverij Zwijsen hebben de handen ineen geslagen om ouders te helpen en te adviseren in de omgang met media voor kinderen tot zes jaar (de cruciale leeftijd). Kinderen tot een jaar of zeven weten nog niet wat fantasie is en wat werkelijkheid. Hondjes kunnen dansen, Superman kan vliegen en geweld in tekenfilms is in hun ogen net zo echt als oorlogsbeelden in het Journaal.

Via boeken, tv-programma's en een website (www.waarkijkenzenaar.nl) krijgen ouders praktische tips en inzicht in de invloed die media op hun kinderen hebben. Zwijsen brengt twee boeken op de markt, gericht op het mediagedrag van baby's, peuters en kleuters. Ze geven opvoeders antwoord op vragen als 'Wat vinden kinderen leuk aan 'Tik Tak?'. 'Wat zien baby's als ze naar plaatjes kijken?' en 'Welke computerprogramma's zijn geschikt voor kleuters? De bijdrage van de KRO bestaat uit drie kinderprogramma's en een programma voor ouders. Daarnaast start de omroep op zondag 24 november met het magazine 'Waar kijken ze naar?. Daarin praat Stefan Stasse met ouders over het mediagedrag van hun kinderen(...)

Overigens hebben niet alle kinderen slapeloze nachten na een spannende of enge film. In hoeverre kinderen agressief gedrag overnemen van de tv, is voor een groot deel ook afhankelijk van het milieu waarin ze opgroeien. Kinderen kopiëren het gedrag van hun omgeving. Zitten vader en moeder vloekend en tierend voor de beeldbuis dan is de kans groot dat hun kinderen ook hun agressie op die manier afreageren.

"Het is de taak van ouders hun kinderen te beschermen tegen informatie waar ze nog niet aan toe zijn," meent Patti Valkenburg, hoogleraar communicatie aan de Universiteit van Amsterdam. In 1997 schreef ze het boek 'Vierkante ogen'. Daarin gaat ze in op de vraag of geweld op televisie inderdaad zo slechts voor kinderen is als wordt verondersteld en geeft ze adviezen aan ouders en opvoeders.

Ze hecht er veel belang aan dat ouders samen met het kind televisie kijken. Daarmee kan al een hoop narigheid worden voorkomen. Het is bijvoorbeeld niet verstandig jonge kinderen op zondagmorgen alleen voor de televisie of de video te zetten en zelf van de gelegenheid gebruik te maken om nog even lekker uit te slapen. Door samen te kijken, kunnen ouders veel angst bij kinderen wegnemen. Ze kunnen tijdens een enge scène tegen het kind zeggen: 'Het is maar een film, het is niet echt,' of het gedrag van de tv-held afkeuren of aanprijzen. Als slecht gedrag in films wordt beloond, hebben kinderen namelijk de neiging dat gedrag na te bootsen. Het kan ook geen kwaad de kinderen erop te wijzen dat het niet normaal is dat een slachtoffer dat in elkaar is geslagen daar nog geen schrammetje aan overhoudt. "Films geven dikwijls een verkeerd beeld van de consequenties van geweld. Kinderen schrikken zich vaak een hoedje als in het werkelijke leven wél bloed vloeit als ze met vriendjes vechten", aldus Valkenburg.

Uit: een artikel van Trudy van der Wees in de Haagsche Courant 9 november 2000

hoofdmenu    inhoudsopgave    de werkgroep

Updated: 16 december 2000