De opdracht die Cathy Spierenburg (56) bij haar aanstelling tot netcoördinator kreeg van de raad
van bestuur van de NOS was kort en krachtig: zorg dat er in twee maanden tijd een publieke jeugdzender staat.
Met succes, want het omroepvakblad Broadcast Magazine kroonde haar tot Omroepvrouw van het Jaar, de eerste vrouw in een reeks van indrukwekkende namen: onder anderen Joop van den Ende, Paul Witteman, Frits Barend en Henk van Dorp en Fons van Westerloo gingen haar voor als Omroepman van het Jaar. De netcoördinator van Z@ppelin - het apenstaartje staat voor het interactieve karakter van veel jeugdprogramma's - was blij verrast met de prijs. 'Televisie voor de jeugd is doorgaans niet iets waarmee je kunt scoren in omroepland. Kindertelevisie is een ondergeschoven kindje. Het is heel goed dat met zo'n prijs de waarde van een publieke jeugdzender wordt erkend.'
Ondanks de toenemende concurrentie van commerciële kindernetten als Fox Kids en Cartoon Network is het marktaandeel van Z@ppelin onder Spierenburgs leiding gestegen tot 22,5 procent. Hiermee is de publieke jeugdzender de eerste twee jaar van zijn bestaan marktleider geworden in het genre.
Ze heeft kindertelevisie op een volwassen manier benaderd, zo meldt het juryrapport, door jonge kijkers heel serieus te nemen. Spierenburg: 'De wereld om kinderen heen heeft een enorme impact op ze. Het is onze taak die wereld te duiden en overzichtelijk te maken.'
Ik zocht contact met de kinderen via de Raad van Z@ppcommissarissen, waarin negentig kinderen zitten uit het hele land die advies mogen uitbrengen over de programmering. Hierdoor ging het al snel leven en bruisen op de afdeling.
Door haar onderwijservaring weet ze wat kinderen van verschillende leeftijden boeit. 'Gedurende mijn hele loopbaan heb ik kinderen geobserveerd. Nu ik niet meer voor de klas sta, bezoek ik regelmatig scholen en daar kijk ik goed om me heen wat kinderen bezighoudt.' Spierenburg wil programma's uitzenden die de jonge kijkers stimuleren om zelf actief te worden. 'Ik vind het belangrijk dat kinderen samen activiteiten ondernemen. Aan de meeste programma's proberen we daarom interactieve elementen toe te voegen. Zo koppelen we televisie aan internet. Dan kunnen kinderen na een programma zelf of met hun ouders op internet naar meer informatie zoeken.'
Kinderen van nu vinden het logisch dat ze invloed kunnen uitoefenen op het verloop van de uitzending, vertelt Spierenburg. Veel items van het Jeugdjournaal, zoals het lijsttrekkersdebat in januari, worden gemaakt op grond van e-mails van kinderen. En in het programma Z@ppsport, gepresenteerd door Barbara Barend, worden kinderen aangezet tot zelf gaan sporten. Spierenburg koos bewust voor een vrouw als presentatrice van Z@ppsport, omdat ze wil dat jongens én meisjes enthousiast worden voor schaatsen, voetbal of wielrennen.
Inmiddels kijken net zoveel jongens als meisjes naar de jeugdzender, maar het aantal jonge allochtone kijkers blijft achter. Spierenburg: 'Vaak kijken allochtone kinderen via de schotelantenne naar buitenlandse zenders. Ik heb enkele zwarte scholen bezocht en het is mij opgevallen dat allochtone ouders bang zijn dat hun kinderen op Z@ppelin iets bloots zien, of een item over verliefdheid. In gesprekken met de ouders merkte ik dat ze dat erger vinden dan bijvoorbeeld een gewelddadige tekenfilm. In het project Z@ppsmarties nodig ik nu allochtone televisiemakers uit om de leefwereld van bijvoorbeeld Marokkaanse en Turkse kinderen meer in beeld te brengen.'
Commercie ziet Spierenburg als het grootste gevaar voor kindertelevisie. Ze doelt hierbij niet op de, overigens vanuit de politiek bekritiseerde, Ster-blokken tussen programma's; die zijn volgens haar onontbeerlijk om de kosten nog enigszins te dekken. Maar de uitgekiende en agressieve marketingmix bij programma's als Pokémon (Fox Kids) en bijbehorende sites staat haar tegen. Zo wees ze afgelopen december het voorstel van entertainmentbedrijf Mojo Concerts af om de Sinterklaasviering te organiseren, horend bij de Sinterklaasuitzendigingen op televisie, waar kinderen de Sint in levende lijve konden aanschouwen. Voorafgaand aan de ontmoeting met de goedheiligman zouden de kinderen in de 'Pepernotenhal' worden geconfronteerd met stands van bedrijven. Spierenburg koos voor een kleinschalige samenkomst zonder reclame-uitingen. 'Kinderen zijn een aantrekkelijke doelgroep omdat ze steeds meer invloed krijgen op het bestedingspatroon van hun ouders. Ze kijken per dag gemiddeld twee uur televisie, voor bedrijven is dat dé kans om hen te bereiken. Het is de taak van Z@ppelin daar programma 's tegenover te zetten die er wezenlijk toe doen en niet vol zitten met verborgen verleiders.
En verder kan het geen kwaad kinderen lekker voor de televisie te laten zitten, even niets te laten doen. Zelf ging Spierenburg vroeger ook ontspannen om met het kijkgedrag van haar inmiddels volwassen zoons. 'Als ik met ze voor de buis zat, deed ik dat omdat samen televisie kijken gewoon leuk was. Het aanbod was toen natuurlijk nog niet zo groot en geweld op televisie was ook niet zo aan de orde. We keken naar de Zevensprong en de Fabeltjeskrant, heerlijk onschuldig.'
Uit: Opzij, maart 2003
|